Er was eens een kinderboek… Er was eens een uitbater… Er was eens een hersentumor… Tja, waar begin je als je een kindervoorstelling gaat maken over hersentumoren?
De vorige voorstelling waar ik aan gewerkt heb in Langedijk ging over Bagger en Poepewitte, twee historische Langedijker begrippen in een decor van het Duizendeilandenrijk. Herkenning, ademloze blikken langs de horizon tijdens de bootreis naar het eiland, verhalen van vroeger. Tsja, als men zich herkent in weet-je-nog momenten, roept nostalgie mooie herinneringen op. Bij ernstige ziektes ligt die herkenning anders…. En hoe anders dat ligt, werd duidelijk in mijn proces als theatermaker van de voorstelling Joost en het Gemene Spookje in Langedijk.
De plaatselijke Langedijker uitbater zet zich – als ervaringsdeskundige – al een paar jaar in voor onderzoek naar hersentumoren. Zijn acties raken me en ik besloot hem te helpen bij de jaarlijkse Walk for Brains in Langedijk. Deze wandeltocht zamelt geld in voor de stichting STOP hersentumoren. Vorig jaar heeft deze stichting een boek uitgegeven. Een kinderboek waarin verteld wordt hoe Joost, een blij jongetje, het gevecht aangaat met een hersentumor. Ik besloot om in samenwerking met de stichting en met hulp van de uitbater, het boek te bewerken en er een kindervoorstelling van te maken. Een kindervoorstelling die gesprekken op gang helpt, binnen het gezin maar ook binnen de klas. Een kindervoorstelling om te laten zien hoeveel kind, een kind met een hersentumor nog is. Een voorstelling die gaat over beter worden en dat een hersentumor geen avontuur is. De voorstelling is af, de première vindt plaats op 16 januari in De Binding, maar ik weet niet of er kinderen gaan komen. Want hoe begin je met een kind over kanker, hersentumoren of een vreselijke ziekte? Door er over te praten zou je denken. Ik schreef een handleiding die naast het boek en de voorstelling handvaten biedt, om dat gesprek te openen in de klas.
Tijdens mijn wervingstocht langs de scholen werd me duidelijk dat je niet ‘zomaar’ over kanker begint. Sommige scholen hadden een druk programma met andere belangrijke thema’s en andere scholen raakten voorzichtig enthousiast over de voorstelling, het boek en de handleiding. Er moet een aanleiding zijn om over kanker te beginnen… Is dat zo? Heeft tegenwoordig niet iedereen mensen in zijn of haar kennissen- of familiekring die getroffen worden door kanker? Is dat geen aanleiding genoeg om juist het gesprek te openen. Zijn kinderen juist niet gevoelig voor spanningen rondom deze ziekte? En zijn kinderen ook niet juist veerkrachtig genoeg om deze spanningen weer van zich af te gooien, als de gelegenheid geboden wordt? Ik heb zelf recent mogen meemaken hoe graag een kind in mijn dramales wilde vertellen over haar ervaring met kanker bij een familielid, hoe belangrijk de herkenning voor haar was. Toen iemand haar vroeg hoe ze zich voelde bij het gesprek zei ze ‘blij’, simpelweg omdat ze haar verhaal mocht vertellen.
Ik merk hoe beschermend volwassenen zijn en misschien terecht, maar soms is ruimte geven minder traumatisch dan de mantel der liefde. Na de Alp d’Huzes, na acties voor Kika, na de Walk for Brains moet ik toegeven: kanker kent helaas nog steeds taboes. Ik hoop met deze voorstelling het gesprek op gang te helpen. Nee kanker is geen avontuur, maar laten we de held in onszelf opzoeken door het gesprek erover aan te gaan en kinderen en volwassenen ruimte geven om hun ervaringen te vertellen. Laten we niet wachten tot de prognose kanker als een spook voor de deur staat. Leer om je hart te luchten als dat nodig is, ook zonder aanleiding. U bent van harte uitgenodigd voor de voorstelling Joost en het Gemene Spookje op 16 januari 2014 in De Binding.
